მრეწველობა აზერბაიჯანის ეკონომიკის ძირითადი დარგია. XX საუკუნის შუა წლებიდან აზერბაიჯანელი ხალხის ეროვნული ლიდერის ჰეიდარ ალიევის ხელმძღვანელობით დაიწყო მეტალურგიის, მანქანათმშენებლობის, საწვავისა და ენერგიის, კვების, მსუბუქი, ქიმიური და მრეწველობის  სხვა დარგების განვითარება.

2009-2014 წლებში სამრეწველო წარმოების მოცულობა 3.5-ჯერ გაიზარდა, რაშიც   მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა სამრეწველო საწარმოებში განხორციელებულმა რეფორმებმა.  ინდუსტრიის განვითარება აზერბაიჯანის მთავრობის სოციალურ-ეკონომიკური პოლიტიკის პრიორიტეტული მიმართულებაა. აღსანიშნავია, რომ ქვეყნის მეთაურის განკარგულების საფუძველზე, 2014 წელი აზერბაიჯანში გამოცხადდა "ინდუსტრიის წლად". აზერბაიჯანში არსებობს საკმარისი ბუნებრივი რესურსები და კვალიფიციური კადრები წარმოების აღნიშნული სექტორის სწრაფი განვითარებისათვის.  ქვეყანაში ტექნოლოგიური პარკის მშენებლობამ ათასობით სამუშაო ადგილი შექმნა, რაც აუმჯობესებს მოსახლეობის სოციალურ მდგომარეობას.

2009 წლის აპრილში მიიღებული იქნა კანონი "აზერბაიჯანის რესპუბლიკაში სპეციალური ეკონომიკური ზონების შექმნის შესახებ". ამ კანონის განხორციელების შედეგად მოსალოდნელია ქვეყნის სხვადასხვა რეგიონში ინოვაციური საქმიანობის გაფართოება, მწვავე სოციალურ-ეკონომიკური პრობლემების მოგვარება, ქვეყნის რეგიონების განვითარება, ეკონომიკის ჩამორჩენილი სექტორების განვითარება და ექსპორტის გაზრდა.

ქვეყანას აქვს "აზერბაიჯანის რესპუბლიკის სახელმწიფო პროგრამა 2009-2015 წლებში მეცნიერების განვითარების ეროვნული სტრატეგიის შესახებ", რაც ითვალისწინებს რესპუბლიკაში ტექნოპარკების განვითარებას.

იუნესკო და სხვა ორგანიზაციები დახმარებას უწევენ აზერბაიჯანის რესპუბლიკას ტექნოპარკების განვითარებაში. ტექნოპარკი არის ინოვაციური, ცოდნის ინტენსიური და კონკურენტუნარიანი ეკონომიკის შექმნის საშუალება.

2014 წლის 12 მარტს, ინდუსტრიის წლის გამოცხადებასთან დაკავშირებით, გამართულ ღონისძიებაზე პირველად წამოიჭრა ინდუსტრიული კვარტლების შექმნის იდეა. 2014 წლის 8 აპრილს პრეზიდენტმა ილჰამ ალიევმა ხელი მოაწერა განკარგულებას "სამრეწველო რაიონების შექმნისა და მათი საქმიანობის ორგანიზების შესახებ". ამ დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ სამრეწველო რაიონებს დიდი მნიშვნელობა აქვს მცირე და საშუალო ბიზნესის განვითარების, წარმოების პროცესის ორგანიზაციის, კოოპერატიული კავშირების განმტკიცებისა და სხვა საკითხების გადაჭრაში.

სამრეწველო ოლქები შეიქმნება ისეთი ფორმატით, რომ მათ ფუნქციონირება შეძლონ ქვეყნის მცირე ტერიტორიებზე. დღეისათვის აზერბაიჯანის თითოეულ ეკონომიკურ ზონაში იგეგმება ერთი ინდუსტრიული კვარტლის შექმნა, რომელთა საქმიანობის შეფასების შემდეგ, ბლოკები შეიქმნება ქვეყნის სხვა რეგიონებში.

თანამედროვე ეკონომიკა უკიდურესად რთულია და ის კარგი საფუძველია ადამიანთა მრავალფეროვანი საქმიანობის პირობების შესაქმნელად. იმისდა მიხედვით, თუ როგორ არის ორგანიზებული ეკონომიკა, რა პრინციპებზეა აგებული ეს ორგანიზაცია, შეგიძლიათ განსაზღვროთ, თუ რა ამოცანების გადაჭრა და  საზოგადოების და სხვადასხვა სოციალური ჯგუფების ინტერესების დაკმაყოფილება შეუძლია მას. სახელმწიფო მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ნებისმიერი თანამედროვე ეკონომიკური სისტემის ნორმალური ფუნქციონირების უზრუნველყოფაში. სახელმწიფომ მთელი თავისი ისტორიის განმავლობაში, წესრიგის, კანონისა დაცვისა და ეროვნული თავდაცვის ორგანიზების ამოცანებთან ერთად, შეასრულა გარკვეული ფუნქციები ეკონომიკურ სფეროში.

ტექნოპარკების საქმიანობის სახელმწიფო რეგულირება არის აზერბაიჯანის რესპუბლიკის სუბიექტებისა და ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების მიერ განხორციელებული ღონისძიებების ერთობლიობა, რაც მიზნად ისახავს ტექნოპარკების მიერ საქმიანობის განხორციელების საკანონმდებლო ბაზის შექმნას, ტექნოპარკების სახელმწიფო დახმარების ღონისძიებების განსაზღვრას საქმიანობის მართვის მიმართულებით, ტექნოპარკებისადმი მოთხოვნების შემუშავებას და მათთვის სტატუსის მინიჭებას.

მთლიანობაში, აზერბაიჯანის რესპუბლიკაში, ზემოაღნიშნული განხორციელებადი პოლიტიკა მიზნად ისახავს ინდუსტრიის განვითარებას,  ნავთობის მოპოვების გაზრდას, ახალი წარმოების სექტორების შექმნას, სამშენებლო სექტორის გაძლიერებას, და რაც მთავარია მოსახლეობის სოციალურ-ეკონომიკური უზრუნველყოფის ამაღლებას.

საკვანძო სიტყვები: მრეწველობის განვითარება, ტექნოპარკი, სახელმწიფო რეგულაცია, აზერბაიჯანი.

JEL Codes: L60, L70, O10, P23, Q55

References:

• State Program Of The Republic Of Azerbaijan " About National Strategy for the Development of Science for 2009-2015".
• Information and Cultural Portal in City. Sumgait industrial Park http://incity.az/
•  Materials of the Ministry of Economic Development of Azerbaijan (www.economy.gov.az)
• Technical assistance Programs with the participation of Azerbaijan

          http://www.tracecaorg.org/en/technical-assistance/

• State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan http://www.stot.kuv.oz/menu/11/
• Mechanism of state support of technoparks / / "Entrepreneurship" - 2007. - №5.
• The Role of Techno Parks in the Process of Commercialization of Technological Innovations //   Integral-2007
• Hajiyev Sh. "Azerbaijan on the way to world peace community:foreign economic development  strategy". Kiev: 2018